کارآفرینی امکان گرایی

کارآفرینی امکان‌گرایی،هنری در یافتن فرصت‌ها

عبادالله یارمرادیان

کارآفرینی امکان‌گرایی،  رویکردی نوین به کارافرینی است که در ان با بررسی اینکه زمانی تغییرات محیطی گسترده و امکان برنامه ریزی بصورن سنتی نباشد است  هنری است که در دل تغییرات و چالش‌ها، فرصت‌های کارافرینانه  را شناسایی و با بکارگیری منابع لازم  از این فرصتها بهره‌برداری می‌کند. این رویکرد بر این اساس  این است که در هر وضعیت، فرصتها و امکان‌های بی‌شماری وجود دارد که می‌توان از آن‌ها برای خلق ارزش استفاده کرد. کارآفرین امکان‌گرا، فردی است که با دیدی باز و ذهنی خلاق، توانایی شناسایی و بهره‌برداری از این امکان‌ها را دارد.

کارآفرینان امکان‌گرا با تمرکز بر منابع و ظرفیت‌های موجود، به جای اینکه به محدودیت‌ها فکر کنند، به دنبال راه‌هایی برای استفاده بهینه از آنچه دارند، هستند. آن‌ها از هر موقعیتی، چه بحرانی و چه عادی، فرصت‌های جدیدی می‌سازند و با استفاده از نوآوری و خلاقیت، به نتایجی فراتر از انتظار دست می‌یابند. تفاوتی که دربین کارافرینی سنتی و مدرن (امکان گرایی) وجود دارد استفاده حداکثری از خلاقیت و قدرت ذهن و تحلیل و بررسی فرصتهای کارافرینانه است

این نوع کارآفرینی به ما می‌آموزد که هر چالش می‌تواند به یک فرصت تبدیل شود، به شرطی که به آن از زاویه‌ای جدید نگاه کنیم. امکان‌گرایی، راهبردی است که به ما کمک می‌کند تا با استفاده از منابع محدود، به نتایجی بزرگ دست یابیم و با تفکر مثبت و خلاقانه، موانع را به پل‌هایی برای رسیدن به موفقیت تبدیل کنیم.

در دنیای پیچیده و پویای امروز، کارآفرینی امکان‌گرایی می‌تواند به عنوان یک رویکرد اثربخش و کارآمد، الهام‌بخش همه ما باشد. این روش به ما نشان می‌دهد که با ایمان به توانمندی‌های خود و دیدن فرصت‌ها در دل هر وضعیت، می‌توانیم مسیر موفقیت را هموار کنیم و به اهداف بلندپروازانه خود دست یابیم.

مقاله زیر درباره “امکان‌گرایی” یا Effectuation و مفاهیم مرتبط با آن تهیه شده است. این محتوا شامل تعاریف، تاریخچه، اصول و کاربردهای امکان‌گرایی در کارآفرینی است.

امکان‌گرایی یا Effectuation: تعریف، اصول و کاربرد در کارآفرینی

امکان‌گرایی یا Effectuation یک رویکرد در تفکر و تصمیم‌گیری کارآفرینانه است که توسط سارا سراسواتی، استاد دانشگاه و محقق برجسته در حوزه کارآفرینی، مطرح شد. این رویکرد به کارآفرینان کمک می‌کند که در شرایط عدم قطعیت و با منابع محدود، تصمیمات بهتری بگیرند و کسب‌وکار خود را به‌طور خلاقانه و انعطاف‌پذیر رشد دهند. امکان‌گرایی در مقابل تفکر سنتی علّی (Causal Thinking) قرار دارد که بر تعیین هدف و برنامه‌ریزی دقیق بر اساس منابع موجود تکیه دارد.

تعریف علمی امکان‌گرایی (Effectuation)

امکان‌گرایی یا Effectuation به عنوان رویکردی در کارآفرینی شناخته می‌شود که به جای داشتن برنامه‌های بلندمدت و تعیین‌شده، بر استفاده از منابع موجود و مدیریت عدم قطعیت تاکید دارد. این روش به کارآفرینان کمک می‌کند تا با تکیه بر منابع و مهارت‌های فعلی خود، به فرصت‌های جدید دست یابند و مسیر کسب‌وکار را با توجه به تغییرات محیطی تطبیق دهند. در این رویکرد، کارآفرین به‌جای تمرکز بر پیش‌بینی نتایج، بر ایجاد تغییرات مثبت و کشف فرصت‌های جدید تمرکز می‌کند.

 تاریخچه امکان‌گرایی و ابداع‌کننده آن

سارا سراسواتی، پروفسور دانشگاه ویرجینیا، مفهوم امکان‌گرایی را برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ معرفی کرد. او در تحقیقات خود نشان داد که کارآفرینان موفق، به‌ویژه در شرایط عدم قطعیت، از رویکردی غیرخطی و انعطاف‌پذیر برای دستیابی به اهداف استفاده می‌کنند. به جای برنامه‌ریزی طولانی‌مدت و تعیین دقیق اهداف، این کارآفرینان به منابع موجود و فرصت‌های پیش‌بینی‌نشده توجه دارند. پژوهش‌های سراسواتی نشان داد که تفکر علّی در شرایط عدم قطعیت ناکارآمد است و امکان‌گرایی به عنوان جایگزینی کارآمدتر به کار می‌رود.

 اصول و قواعد امکان‌گرایی

امکان‌گرایی بر چندین اصل کلیدی استوار است که به کارآفرینان کمک می‌کند تا در شرایط عدم قطعیت، به طور انعطاف‌پذیر و خلاقانه تصمیم بگیرند و به نتایج مطلوب دست یابند. این اصول عبارتند از:

1. اصل “پرندگان در دست” (Bird-in-Hand Principle)

این اصل به این معنی است که کارآفرینان به جای تمرکز بر ایده‌آل‌ها و اهداف بلندمدت، از آنچه در دست دارند برای ایجاد ارزش استفاده می‌کنند. در اینجا، کارآفرین از منابع، مهارت‌ها و شبکه ارتباطی موجود خود بهره می‌برد و به تدریج راه‌های جدیدی برای توسعه کسب‌وکار ایجاد می‌کند.

2. اصل “ضرر قابل‌پذیرش” (Affordable Loss Principle)

در امکان‌گرایی، کارآفرینان به‌جای برنامه‌ریزی برای حداکثر سودآوری، بر ارزیابی ریسک‌های قابل‌پذیرش تمرکز می‌کنند. این اصل به این معنی است که کارآفرین پیش از ورود به یک پروژه، حداکثر ضرری را که می‌تواند تحمل کند مشخص می‌کند و بر اساس آن تصمیم‌گیری می‌کند. این رویکرد باعث می‌شود کارآفرینان ریسک‌های حساب‌شده‌تری را بپذیرند.

3. اصل “تکیه بر شبکه‌ها” (Crazy Quilt Principle)

کارآفرینان امکان‌گرا با تکیه بر شبکه‌های ارتباطی و همکاری با افراد دیگر به گسترش کسب‌وکار خود می‌پردازند. این اصل بر اهمیت همکاری‌های مشترک و شراکت‌ها تاکید دارد و نشان می‌دهد که در شرایط عدم قطعیت، شبکه‌سازی می‌تواند فرصت‌های جدیدی ایجاد کند و به موفقیت کسب‌وکار کمک کند.

4. اصل “انعطاف‌پذیری در مواجهه با تغییرات” (Lemonade Principle)

این اصل به کارآفرینان توصیه می‌کند که در مواجهه با تغییرات و مشکلات پیش‌بینی‌نشده، انعطاف‌پذیری داشته باشند و از این چالش‌ها به عنوان فرصت‌های جدید بهره ببرند. کارآفرینان امکان‌گرا به‌جای نگرانی از تغییرات، از آنها به‌عنوان فرصت‌های تازه‌ای برای نوآوری و رشد استفاده می‌کنند.

5. اصل “کنترل در مقابل پیش‌بینی” (Pilot-in-the-Plane Principle)

در این رویکرد، کارآفرین به‌جای تمرکز بر پیش‌بینی دقیق آینده، کنترل موقعیت‌های موجود را در دست می‌گیرد و تصمیمات خود را به‌طور عملیاتی بر اساس شرایط فعلی اتخاذ می‌کند. این اصل به کارآفرینان کمک می‌کند که به جای نگرانی از تغییرات و پیش‌بینی‌های بلندمدت، بر کنترل و مدیریت آنچه در دست دارند تمرکز کنند.

امکان‌گرایی در مقابل تفکر علّی (Causal Thinking)

تفکر علّی، رویکرد سنتی و رایج در برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری است که بر هدف‌گذاری دقیق، پیش‌بینی نتایج و برنامه‌ریزی طولانی‌مدت استوار است. این رویکرد به کارآفرینان می‌گوید که هدف خود را به‌طور دقیق مشخص کنند و سپس مراحل رسیدن به آن را برنامه‌ریزی کنند. به عبارتی، تفکر علّی به معنای حرکت از هدف به منابع است.

در مقابل، امکان‌گرایی یا Effectuation به کارآفرینان می‌آموزد که با استفاده از منابع موجود و بدون تمرکز بر هدف خاص، در مسیر کارآفرینی حرکت کنند. در این روش، هدف به مرور و با توجه به فرصت‌های پیش‌بینی‌نشده شکل می‌گیرد. در واقع، امکان‌گرایی به معنای حرکت از منابع به سمت هدف است و به کارآفرینان اجازه می‌دهد در مواجهه با تغییرات و عدم قطعیت‌ها انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشند.

اهمیت امکان‌گرایی در کارآفرینی

امکان‌گرایی به عنوان رویکردی نوآورانه و کاربردی در شرایط عدم قطعیت و محیط‌های پرریسک اهمیت ویژه‌ای دارد. این رویکرد به کارآفرینان کمک می‌کند که با استفاده از منابع موجود و پذیرش ریسک‌های قابل‌پذیرش، به جای نگرانی از پیش‌بینی دقیق آینده، در جهت دستیابی به فرصت‌های نوآورانه حرکت کنند.

این رویکرد به‌ویژه در استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای کوچک که با محدودیت‌های منابع مالی و عدم قطعیت در بازار مواجه هستند، مفید است. کارآفرینان با استفاده از امکان‌گرایی می‌توانند از تغییرات محیطی و بازار به عنوان فرصت‌های تازه بهره ببرند و با انعطاف‌پذیری به شرایط جدید پاسخ دهند.

مزایای امکان‌گرایی در کارآفرینی

1. 1. افزایش انعطاف‌پذیری و نوآوری: امکان‌گرایی به کارآفرینان اجازه می‌دهد که در مواجهه با چالش‌ها و تغییرات، راه‌حل‌های خلاقانه و نوآورانه پیدا کنند و مسیر کسب‌وکار را با توجه به شرایط تطبیق دهند.
2. 2. کاهش ریسک: امکان‌گرایی به کارآفرینان کمک می‌کند که ریسک‌های خود را بهتر مدیریت کنند و از منابع موجود خود برای کاهش ضررها استفاده کنند.
3. 3. استفاده بهینه از منابع محدود: امکان‌گرایی به کارآفرینان این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به منابع مالی بزرگ و ایده‌آل، از منابع فعلی خود بهره ببرند و به تدریج کسب‌وکار خود را توسعه دهند.
4. 4. شبکه‌سازی و ایجاد فرصت‌های جدید: کارآفرینان امکان‌گرا با تکیه بر روابط و شبکه‌های خود می‌توانند به فرصت‌های جدید دست یابند و همکاری‌های مفیدی ایجاد کنند.

مثال‌هایی از کارآفرینان موفق با رویکرد امکان‌گرایی

بسیاری از کارآفرینان موفق از رویکرد امکان‌گرایی برای توسعه کسب‌وکارهای خود استفاده کرده‌اند. به عنوان مثال:

– استیو جابز در ابتدای تأسیس Apple، با استفاده از منابع محدود و بدون سرمایه‌گذاری اولیه بالا، توانست اولین کامپیوتر شخصی خود را تولید کند و به تدریج بازارهای جدیدی را به دست آورد.

– ریچارد برانسون، بنیان‌گذار Virgin Group، نیز با تکیه بر شبکه‌سازی و استفاده از فرصت‌های ناگهانی به گسترش کسب‌وکارهای مختلف در صنایع متنوع پرداخت و یکی از کارآفرینان موفق در استفاده از امکان‌گرایی شناخته می‌شود.

چگونه از رویکرد امکان‌گرایی استفاده کنیم؟

اگر به دنبال استفاده از امکان‌گرایی در مسیر کارآفرینی هستید، نکات زیر می‌تواند به شما کمک کند:

1. شناخت منابع و مهارت‌های موجود: ابتدا منابع و مهارت‌هایی که در دست دارید را شناسایی کنید و از آنها برای شروع کسب‌وکار خود استفاده کنید.
2.  پذیرش ریسک‌های قابل‌پذیرش: در هر پروژه‌ای، ضرر قابل‌پذیرش را برای خود مشخص کنید و بر اساس آن به جلو حرکت کنید.
3.  شبکه‌سازی و همکاری با دیگران: شبکه‌سازی و ایجاد ارتباطات حرفه‌ای با دیگران به شما کمک می‌کند به فرصت‌های جدید دست یابید و منابع مورد نیاز خود را تأمین کنید.
4.  انعطاف‌پذیری در مواجهه با تغییرات: در مسیر کارآفرینی، ممکن است با چالش‌ها و تغییرات غیرمنتظره‌ای مواجه شوید. از این تغییرات به عنوان فرصتی برای رشد و نوآوری استفاده کنید.

امکان‌گرایی یا Effectuation یک رویکرد خلاقانه و نوآورانه در کارآفرینی است که به افراد اجازه می‌دهد در شرایط عدم قطعیت و با استفاده از منابع موجود، به ایجاد و توسعه کسب‌وکار خود بپردازند. این رویکرد توسط سارا سراسواتی مطرح شده و بر اصولی چون استفاده از منابع فعلی، پذیرش ریسک‌های قابل‌پذیرش، و شبکه‌سازی تاکید دارد. امکان‌گرایی به کارآفرینان کمک می‌کند تا با انعطاف‌پذیری و خلاقیت، به فرصت‌های جدید دست یابند و در مسیر موفقیت پیش بروند.

منابع بیشتر برای مطالعه

– Sarasvathy, S. D. (2001). *Causation and Effectuation: Toward a Theoretical Shift from Economic Inevitability to Entrepreneurial Contingency*. Academy of Management Review.

– Read, S., Sarasvathy, S. D., Dew, N., & Wiltbank, R. (2016). *Effectual Entrepreneurship*. Routledge.

– Neck, H. M., Neck, C. P., & Murray, E. L. (2019). *Entrepreneurship: The Practice and Mindset*. SAGE P